Ο Ανασφαλής Δάσκαλος και τα "Κακά Παιδιά" (Μέρος 1ο)

          Είχα πει σε προηγούμενη ανάρτηση περί διδασκαλίας κάποια θεματάκια, και ήθελα να τα αναπτύξω κάποια στιγμή. Τελικά, μου πήρε περισσότερο χρόνο από ότι είχα υπολογίσει και πραγματικά έχει βγει ένα σεντόνι υπέρ-υπέρδιπλο... Το απλώνω, λοιπόν, σήμερα σε δύο δόσεις, μήπως και σε διευκολύνω λίγο:

Είμαι πολύ χαρούμενη, γιατί σ' αυτόν τον τόπο, τον ιστότοπό μου, μπορώ να εκφράζω τις απόψεις μου σχετικά ελεύθερα, με τρόπο διακριτικό (ελπίζω) και χωρίς να επιβάλω τις απόψεις μου σε κανέναν! Ταυτόχρονα, γιατί οι ενδυνάμει αναγνώστες μου είναι αμέτρητοι, και αυτό μου δίνει δύναμη πολύ - οκ,   πιθανότατα πλαστή, το παραδέχομαι - να γράφω...
Ήθελα εδώ και πολλά χρόνια να πω κάτι κι εγώ για τη διδασκαλία, έτσι όπως τα έχω δει μέσα στα χρόνια και όπως τα νιώθω. Αφορμή, οι συζητήσεις που κάνουμε συνεχώς με συναδέλφους, αλλά και η επικοινωνία που είχα για μία παλιά μου μαθήτρια, τη Σοφία, που κι αυτή σε λίγο τελειώνει το μαθηματικό και θέλει να γίνουμε συνάδελφοι... Δες, Σοφάκι μου, κάτι από το μετά.... :)

Η διδασκαλία, για όποιον βέβαια την έχει επιλέξει ή την έχει αγαπήσει ή τη σέβεται, σίγουρα είναι μία πολύπλοκη και ενδιαφέρουσα διαδικασία. Με όμορφες και λιγότερο όμορφες στιγμές, ανάλογα τον τόπο, το σχολείο, την τάξη, το τμήμα.... Με καλά και "κακά" παιδιά, που ξέρεις ότι κι αυτά καλά είναι στην πραγματικότητα! Όπως και να έχει, περιλαμβάνει έντονο πάρε - δώσε, με παιδιά σε ευαίσθητες ηλικίες, με πολλούς τρόπους και σε πολλά επίπεδα! Και όταν καταφέρεις αυτό το ζεστό κλίμα επικοινωνίας (ακόμα και για όχι τόσο σχετική με το αντικείμενο συζήτηση), τι όμορφα που νιώθεις! Και όταν βλέπεις αυτή τη λάμψη στο μάτι του μαθητή και τη χαρά του να απαντήσει, γνωρίζοντας με σιγουριά τη σωστή απάντηση, ε, πες μου, υπάρχει μεγαλύτερη ανταμοιβή από αυτό; Μπορεί να γίνει τόσο αγαπησιάρικη τούτη η δουλειά...

Υπάρχουν, τώρα, και τα τεχνικά μέρη:
Πρόκειται για extra ultra συμπυκνωμένη εργασία. Συνήθως είσαι όρθιος, μιλάς ή γράφεις πολύ. Σε 45 λεπτά (που είναι πάντα λιγότερα) παρουσιάζεις ένα μάθημα, του οποίου η προεργασία μπορεί να σου έχει πάρει λίγο ή πολύ προσωπικό χρόνο. Και πάντα έχεις το νου σου κάτι να αλλάξεις, αν βλέπεις πως δεν τραβάει...

Ταυτόχρονα, έχεις να επικοινωνήσεις μέχρι και με 25 ή 30 ανθρώπους επιζητώντας την προσοχή τους, ενώ κάποιοι από αυτούς επιζητούν τη δική σου με διάφορους τρόπους (καλούς ή "κακούς"). Κι αυτό σε μία εποχή πιο μαθητοκεντρικής άποψης της διδασκαλίας. Όπου, πλέον, ο μαθητής, συχνά, όχι μόνο δεν νιώθει την πίεση του "πρέπει να διαβάσω, πρέπει να προσέχω, πρέπει να είμαι ήσυχος", αλλά έχει το θάρρος να εκφράζει άμεσα την αδιαφορία του και την πλήξη του λεκτικά, ή με διάφορους "κομψούς" τρόπους..................

Και από τη μία, εσύ θες να είσαι κάπως φιλικός και ζεστός μαζί με τους μαθητές, από την άλλη να κρατάς και τις αποστάσεις να μην ξεφύγει η κατάσταση. Προσπαθείς να προσελκύσεις την προσοχή στο μάθημά σου, αλλά έχεις και να αντιμετωπίσεις και τη γενική χαλαρότητα που προκαλεί το "Έλα, μωρέ! Όλοι περνάνε!". Όλοι μπορούν να περάσουν ευκολότερα από τάξη σε τάξη, αλλά πλέον και σε κάποια σχολή... Πολλοί δε νιώθουν την ανάγκη να μορφωθούν, για να βρουν καλύτερη δουλειά, αφού έχουν κάποιο μέσον ή τα λεφτά του μπαμπά... (Θα έχεις δει ότι έχουν ακριβότερο κινητό από σένα...). Οπότε, γιατί να κουράζονται; Γιατί να σου δώσουν σημασία;

Κι έτσι όπως συνηθίζουν τώρα τα παιδιά να γίνονται καθρέφτης σου, να λένε φωναχτά τις σκέψεις τους, να εκδηλώνουν με διάφορους τρόπους την ανία τους καμιά φορά, δεν είναι λίγες οι φορές που έρχεσαι σε σύγκρουση μαζί τους και μάθημα δε γίνεται, και φεύγεις με τα νεύρα τσατάλια... Και μπορεί, τότε, να κάνουν την εμφάνισή τους πολλά διαβολάκια: απογοήτευση για τη χαλαρότητα των παιδιών, φόβος ότι ο ρόλος σου αμφισβητείται και χάνεις την "κυριαρχία", ενοχή πώς δεν ήσουν αρκετά σωστός, ανασφάλεια ότι δεν κάνεις γι αυτό το επάγγελμα! 

Επίσης, ίσως έχεις τύχει και σε πιο δύσκολες καταστάσεις, με παιδιά που βλέπεις ότι κάτι δεν πάει καλά, πως με την παρατήρηση και την απειλή για τιμωρία γίνονται εκτός εαυτού και δεν μπορούν να συνειδητοποιήσουν καν τι λένε και τι κάνουν! Προσωπικά κάποιες φορές έχω νιώσει ιδιαίτερο φόβο από τέτοιες περιπτώσεις εντός και εκτός αίθουσας, και ξέρω ότι δεν είμαι και η μόνη... Πολύ άσχημο συναίσθημα όμως!!! Όταν ειδικά θεωρείς πως το σχολείο θα έπρεπε να είναι ο πιο αγνός, υγιής και ασφαλής δημόσιος χώρος!

Τώρα "πρέπει...εσύ, δάσκαλε!", περισσότερο από κάθε άλλη εποχή! Όχι απλά να ξέρεις το αντικείμενο, αλλά να ξέρεις να το μεταδόσεις, να βοηθήσεις τους μαθητές να κατασκευάσουν τη γνώση, να γίνεις και λίγο ηθοποιός, και λίγο ψυχολόγος...
Πρέπει πλέον, κυρίως, να πείσεις τους μαθητές σου ότι τους μαθαίνεις χρήσιμα πράγματα! Εσύ έχεις πειστεί όμως;
Και πολλά ωραία πράγματα πρέπει να κάνεις, όπως προστάζουν άλλωστε και πολλοί ξενόφερτοι νεωτερισμοί στην εκπαίδευση... Τώρα αν η χώρα σου είναι λίγο πίσω σε όλα τα υπόλοιπα που θα σε βοηθούσαν και θα ενεργοποιούσαν, είναι ένα άλλο θέμα. Και κανείς δε σε ρωτάει τι δυσκολίες έχεις να αντιμετωπίσεις δουλεύοντας σ' αυτό το σύστημα, έτσι όπως είναι... 

Δε λέω ότι είναι τόσο χάλια τα πράγματα, αλλά ότι εσύ μπορείς να τα κάνεις πολύ καλύτερα, και αν είχες και τις κατάλληλες συνθήκες, θα μπορούσαν να γίνουν ακόμα καλύτερα....

Κοίτα, φταις κι εσύ που έχεις χαλαρώσει, εδώ που τα λέμε! Και αν ποτέ κατεβαίνεις στους δρόμους, αυτό που φαίνεται πως ζητάς είναι περισσότερα λεφτά και όχι ουσιαστικές αλλαγές στην παιδεία... Και δίνεις έτσι πάτημα και στον απέξω κόσμο να σε υποτιμάει... Τώρα, με αυτά που έγιναν πάλι στην τελευταία εκείνη μεγάλη πορεία, πάλι καταφέρανε να μας υποτιμήσουν και να μην ακουστούμε σωστά...
Τελικά, μήπως πρέπει να αναθεωρήσουμε το τι ζητάμε και το πώς το ζητάμε; Ή απλά όλα τα πράγματα έχουν γίνει τόσο χαλαρά και εύκολα σ' αυτόν τον τόπο και δεν υπάρχει ελπίδα για μία σωστά οργανωμένη και αξιοπρεπή κοινωνία; Αλλά θέλω να σχολιάσω σε επόμενη ανάρτηση την κατάσταση, έτσι όπως τη νιώθω...

Έλα να εμψυχώσουμε λίγο ο ένας τον άλλο στο 2ο Μέρος. Πάρε βαθιά ανάσα και μπλουμ!